De rol van ramen om klimaatdoelstellingen van de EU te halen

Achtergrond en doelstelling

De raamindustrie, vertegenwoordigd door European Aluminium, EuroWindoor en EPPA, gaf opdracht tot deze studie om de algemene opvatting te weerleggen dat hernieuwbare energiebronnen voldoende zijn om in de toekomstige energiebehoeften van gebouwen te voorzien zonder dat er extra energie-efficiëntiemaatregelen nodig zijn.

In die context is de bouwsector een belangrijke beïnvloedende factor, die goed is voor ongeveer 43% van het eindverbruik van energie in de EU, voornamelijk voor verwarmingsdoeleinden. De vermindering van broeikasgasemissies voor de verwarming van gebouwen is een prioriteit van het energiebeleid van de EU. Met de herziening van de Richtlijn Energieprestatie Gebouwen (EPBD) wil de EU Commissie het gebruik van fossiele brandstoffen voor verwarming en koeling in nieuwe gebouwen en in gebouwen die ingrijpend worden gerenoveerd of waarvan de verwarmingssystemen worden vervangen, geleidelijk uitbannen.

Publiek debat

In Duitsland leidde het eerste ontwerp van een nieuwe verordening tot een publiek debat, met name over het aandeel hernieuwbare energie dat sinds vorig jaar gebruikt moet worden voor nieuwe verwarmingssystemen. De relevantie van aanvullende energie-efficiëntiemaatregelen werd in deze discussie echter verwaarloosd, hoewel de GEG naast de technische (verwarmings)opties ook voorziet in de energie-efficiëntie van de gebouwschil. Om een beter inzicht in deze kwesties te krijgen, heeft het Fraunhofer IBP hier bijzonder belang aan gehecht en onder andere de economische en sociale aspecten van energie-efficiënte renovatie geanalyseerd en de rol van raamvervanging in het totale besparingspotentieel geïdentificeerd.

Enkele en dubbele beglazing

Het onderzoek toont aan dat het verbeteren van de energie-efficiëntie van gebouwen, bijvoorbeeld door het vervangen van ramen, net zo belangrijk is als het gebruik van verwarmings- en koelsystemen op basis van hernieuwbare energie. Bovendien zijn de energie- en economische efficiëntie van dergelijke verwarmings- (en koelings-)systemen sterk afhankelijk van de energie-efficiëntie van de gebouwen. Daarom moeten financiële stimulansen om de energie-efficiëntie van het gebouwenbestand te verbeteren in gelijke mate voor alle genoemde maatregelen worden gecreëerd.

De belangrijkste stimulans op het gebied van energie-efficiëntie met betrekking tot de bouwschil is de vervanging van enkele en dubbele beglazing, die nog steeds veel gebruikt wordt in bestaande gebouwen, met U-waarden die aanzienlijk hoger zijn dan die van moderne raamoplossingen. Dit is ook een belangrijke drijvende kracht achter de geplande maatregelen om gebouwen koolstofarmer te maken.

Groot energie-efficiëntiepotentieel

“Als deze ramen vervangen zouden worden, zou er een aanzienlijk energie-efficiëntiepotentieel gerealiseerd kunnen worden”, aldus de auteurs van de studie. “Een vervanging van ramen met 1% over een periode van tien jaar door moderne ramen met U-waarden tussen 0,9 en 1,3 W/m²K zou bijvoorbeeld resulteren in een energiebesparing van 3,5% in Centraal-Europa. Dit besparingspotentieel hangt ook af van de klimaatregio en de typische U-waarden van de lokale omstandigheden in de afzonderlijke lidstaten. Het besparingspotentieel is met 4,5% het hoogst in de Baltische landen en met 2,1% het laagst in de zuidelijke landen. Als alle gebouwen in de EU zouden worden uitgerust met ramen met hoge prestaties, zou 31% van de jaarlijks verbruikte energie kunnen worden bespaard.”

Naast technische maatregelen zoals het isoleren van de gebouwschil, het isoleren van leidingen, het verminderen van koudebruggen en het verhogen van de luchtdichtheid, het upgraden of vervangen van verwarmingssystemen en het terugwinnen van warmte uit afvoerlucht, is er een groot potentieel voor het verminderen van broeikasgassen, met name door het gebruik van hernieuwbare energie aan de aanbodzijde.

Bovendien, en dit is een speciaal kenmerk, kijkt de studie ook naar de redenen voor renovatie. De redenen voor energie-efficiënte renovaties zijn noodzakelijke onderhoudsmaatregelen of de vervanging van defecte onderdelen en de wens om gezondheidsproblemen tegen te gaan. Andere motivaties voor energie-efficiënte renovaties zijn het verbeteren van het pand, het besparen op energiekosten en milieuoverwegingen, evenals thermisch, visueel en akoestisch comfort.

Hoe kunnen aluminium ramen de energierekening verlagen?

Aluminium ramen hebben de afgelopen jaren een lange weg afgelegd en hebben hun reputatie van slechte isolatie van zich afgeschud. Moderne aluminium kozijnen bieden vandaag de dag uitstekende thermische prestaties, die traditionele materialen zoals PVC en hout minstens evenaren. Bovendien zijn de ramen duurzaam, milieuvriendelijk en recyclebaar, en vergen ze weinig onderhoud. Maar hoe kunnen aluminium ramen het warmteverlies helpen beperken en daardoor het energieverbruik minimaliseren?

Thermische onderbreking

Een van de belangrijkste innovaties in moderne aluminium ramen is het gebruik van thermische onderbrekingstechnologie. Hierbij wordt bijvoorbeeld een minder geleidend materiaal tussen de binnenste en buitenste lagen van het aluminium kozijn geplaatst, waardoor de warmteoverdracht aanzienlijk wordt verminderd. Het isolatieniveau verhogen kan gerealiseerd worden door dikke (met glasvezel versterkte) polyamidestrips te gebruiken, in combinatie met een isolerende folie, een dubbele thermische brug en isolerend schuim.

Hoogwaardige beglazing

Om de energie-efficiëntie van ramen te verbeteren, opteren fabrikanten verder voor hoogwaardige beglazing in de vorm van:

• Dubbele beglazing met coatings met lage emissie (low-E);
• Driedubbele beglazing voor maximale isolatie;
• Met argon of krypton gas gevulde eenheden voor betere thermische prestaties.

Kosteneffectief

Hoewel de initiële investering in aluminium ramen hoger kan zijn dan bij sommige alternatieven, maken de voordelen op lange termijn ze tot een kosteneffectieve keuze. Enkele voordelen op lange termijn van het investeren in aluminium ramen zijn:

• Lagere energierekeningen dankzij een betere thermische en akoestische isolatie;
• Een lager energieverbruik leidt tot een lagere koolstofuitstoot;
• Minimale onderhoudskosten dankzij duurzaamheid en weersbestendigheid;
• Potentiële waardestijging van de woning;
• Langere levensduur in vergelijking met alternatieven;
• Gunstige impact op het milieu: aluminium is 100% recyclebaar zonder kwaliteitsverlies.

De vervanging van ramen met enkele en dubbele beglazing kan een belangrijke drijvende kracht zijn achter de geplande maatregelen.

Bronnen: European Aluminium / Origin