Verlaging van de Uw-waarde van een houten venster

De Uw-waarde

Een U-waarde geeft het isolerend vermogen van een wand aan; de w-index geeft aan dat het om een venster gaat (window). Hoe lager de waarde, hoe beter de isolatie van de wand. Tegenwoordig wordt voor nieuwe gebouwen en voor energiepremies een waarde van 1,5 W/(m².K) of minder geëist. Deze eis geldt niet voor elk afzonderlijk venster, maar voor alle geplaatste vensters (met uitzondering van de premies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest). Om precies te zijn gaat het om het oppervlakte-gewogen gemiddelde van de Uw-waarden. Dit is een belangrijk verschil, aangezien het voor een klein venster moeilijker is om aan deze eis te voldoen dan voor een groot venster.

Hoe wordt een Uw-waarde berekend?

Een Uw-waarde kan berekend worden volgens verschillende methodes: de EPB-regelgeving, de Belgische normering (NBN B 62-002) of de internationale (NBN EN ISO 10077-1) normering. Het is de context die bepaalt welke methode wordt toegepast. De drie methoden lijken sterk op elkaar, maar er zijn verschillen, vooral voor vensters met houten profielen. De algemene benadering is echter steeds dezelfde: de Uw-waarde van een venster hangt af van de geometrie en de kenmerken van de drie onderdelen ervan: het profiel, de beglazing en de afstandshouder van de beglazing (voor een venster zonder paneel, ventilatierooster of kruisverdeling).

Hoe de Uw-waarde verminderen?

Om de Uw-waarde van een venster met een vaste grootte te verminderen, moeten de Ug-, Uf- en Ψg-waarden van de componenten ervan worden verlaagd.

• Ug (W/m²K) = U-waarde van de beglazing (*)
• Uf (W/m²K) = U-waarde van het raamprofiel
• Ψg (W/m²) = Ψ-waarde van de beglazing (lineaire warmteoverdrachtscoëfficiënt of het extra warmteverlies door de afstandshouder van de beglazing).

De Uw-waarde verminderen kan door te kiezen voor hoogrendementsbeglazing (d.w.z. een lage Ug-waarde), gebruik te maken van thermisch verbeterde afstandshouder en te kiezen voor de best mogelijke Uf-waarde.

Bepalen van de Uf-waarde

Er zijn twee benaderingen mogelijk om de Uf-waarde van een profiel te bepalen: een vereenvoudigde benadering en een gedetailleerde benadering.

Het voordeel van de vereenvoudigde aanpak is dat deze zeer gemakkelijk kan worden toegepast. De Uf-waarde is afhankelijk van slechts twee parameters: de dikte van het profiel en de houtsoort. Alle drie genoemde methoden (EPB, Belgische norm, ISO-norm) laten deze vereenvoudigde aanpak toe, maar met enkele verschillen. De meeste van deze verschillen zijn klein, op één na: de normen houden rekening met twee soorten hout, de EPB-regelgeving met drie soorten hout

Het voordeel van de gedetailleerde aanpak is dat de bekomen Uf-waarden doorgaans 20% tot 25% lager liggen dan de waarden van de vereenvoudigde aanpak. Bovendien houdt de gedetailleerde methode rekening met meer houtsoorten dan de vereenvoudigde methode: de winst is dus in sommige gevallen groter. Het vereist echter numerieke berekeningen volgens NBN EN ISO 10077-2, die alleen kunnen worden uitgevoerd door mensen die daartoe zijn opgeleid. Gemiddeld is het oppervlak van het profiel 30% van het vensteroppervlak. Een winst van 25% op de Uf-waarde betekent dus a priori een winst van ongeveer 8% op de Uw-waarden. De schrijnwerker moet beslissen of deze winst het waard is om numerieke berekeningen te laten uitvoeren, gezien dat een kostenpost vertegenwoordigt. Voor kleine vensters zal het oppervlakte-aandeel van het profiel echter groter zijn, en kunnen de Uf-waarden in die gevallen te hoog zijn om aan de Uw-eis te voldoen.

Ψg-waarde van een afstandshouder

Net als bij de Uf-waarde kan de Ψg-waarde van een afstandshouder bij ontstentenis worden ontleend aan een tabel met waarden of worden berekend volgens NBN EN ISO 10077-2. Deze norm maakt het mogelijk één enkele representatieve waarde te berekenen voor een reeks profielen, volgens een Duitse methode. Alle afstandshouders waarop deze methode is toegepast staan op de site van Bundesverband Flachglas (onder BF DATA SHEETS WINDOWS). De in de productbladen vermelde waarde kan echter alleen worden gebruikt onder bepaalde voorwaarden, zoals gedefinieerd in het "BF 004/2018 informatieblad", waarvan een verkorte versie voor vensters beschikbaar is in het Engels of in het Frans.

Wat moet de schrijnwerker concreet doen?

Om de Uw-waarde van een venster te bepalen kan de schrijnwerker de door Buildwise ontwikkelde UCalculator-software gebruiken, die mag gebruikt worden voor enkele en dubbele opengaande vensters. Deze software gebruikt de vereenvoudigde methoden voor het bepalen van de Uf- en Ψg-waarden. Het omvat slechts twee soorten hout, zoals in de norm NBN EN ISO 10077-1.

Als de oppervlakte-gewogen gemiddelde Uw-waarde van de vensters aan de eis voldoet, hoeft men niet verder te gaan. Indien die gemiddelde Uw-waarde echter te hoog is, is het noodzakelijk om numeriek bepaalde Uf-waarden en/of Ψg-waarden te gebruiken (en de Uw-waarde zal op een andere manier moeten worden berekend). Natuurlijk kan ook het vensterontwerp gewijzigd worden.

Voor de meeste gangbare maten is het mogelijk aan de Uw-eis ≤ 1,5 W/(m².K) te voldoen met houten vensters met profielen van 68 mm, maar voor sommige maten zullen numeriek berekende Uw-waarden nodig zijn en/of zal hout van type 3 moeten worden gebruikt. Het feit dat de eis, met uitzondering van de premies in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, voor alle betrokken vensters geldt, vergemakkelijkt de naleving van de eis.

Aanbeveling

Om uw klanten optimaal ten dienste te zijn, raadt Buildwise aan op facturen volgende zaken te vermelden:

• het type beglazing (commerciële benaming) en de Ug-waarde ervan;
• het type afstandshouder (en, in het geval van een verbeterde thermische afstandshouder, de handelsnaam) en de Ψg-waarde ervan;
• het type profiel (handelsnaam, dikte, houtsoort) en zijn Uf-waarde;
• de afmetingen en Uw-waarde van elk venster;
• de oppervlakte-gewogen gemiddelde Uw-waarde van alle vensters;
• de berekeningsmethode die wordt gebruikt om de Uw-waarden te bepalen;
• het toevoegen van de prestatieverklaring of CE-markering van het venster biedt zeker een meerwaarde. Als alternatief kan ook worden geopteerd voor de combinatie van de productfiche van de afstandshouder, de prestatieverklaring of CE-markering van de beglazing en documentatie over het profiel.

(*) Over beglazing

Hoogrendementsbeglazing isoleert 2 tot 3 keer beter dan gewoon dubbel glas, en 4 tot 5 keer beter dan enkel glas. Hoe lager de U-waarde van het glas, hoe beter. Hoogrendementsbeglazing (1,0 of 1,1-glas) heeft een dun isolerend metaallaagje aan de binnenzijde van een van de glasplaten. De spouw tussen de glasplaten kan gevuld zijn met een edelgas (bijv. Argon) in plaats van lucht bij dubbelglas.

Al enige jaren is er dubbele beglazing beschikbaar die nog beter isoleert dan 1,1 of 1,0-glas). Deze beglazing behaalt een Ug-waarde van 0,8 W/m²K. De lagere Ug-waarde wordt bereikt door een extra coating aan te brengen. De ruimte tussen de glasbladen wordt opgevuld met een duurdere edelgasmix. Ook drievoudige beglazing komt steeds meer voor.

De U-waarde (warmtedoorgangscoefficiënt) van beglazing toont hoeveel warmte per tijdseenheid en per vierkante meter verloren gaat als er tussen ‘binnen’ en ‘buiten’ een temperatuurverschil is van 1°C. Hoe lager deze U-waarde, hoe lager het warmteverlies en dus hoe hoger de temperatuur aan de binnenzijde van het glas. Bij een buitentemperatuur van 0°C en een binnentemperatuur van 20°C, is de temperatuur aan de binnenzijde van

• hoogrendementsglas (U=1,1): 17,3°C
• drievoudig glas (U=0.6): 18,5°C
• dubbel glas (U=2,9): 12,8°C
• enkelvoudig glas (U=5,8): 5,6°C.

De U-waarde van de beglazing staat soms vermeld in de afstandshouder, maar lang niet altijd. Vaak vindt men in de afstandshouder enkel een verwijzing naar het merk en type van het product. In dat geval kan men op de site van het Verbond van de Glasindustrie de tabel met Ug-waarden raadplegen.