Wat u als professional moet weten over brandwerend schrijnwerk in België

Technische Normen en classificaties

Het vakgebied omvat diverse materialen zoals hout, staal, aluminium en kunststof, elk met eigen technische uitdagingen en certificeringseisen. Kennis van recente technologische innovaties en wettelijke vereisten is essentieel voor professionele schrijnwerkers.

Brandwerend schrijnwerk dient te voldoen aan de Europese normen EN 16034 en EN 13501-2 die de prestaties meten en classificeren volgens specifieke criteria. Daarin hanteert de wetgever volgende elementen:

• Brandstabiliteit (criterium R) is het criterium waarmee het vermogen van een element of een structuur aangeduid wordt om weerstand te bieden aan de gespecificeerde lasten en/of belastingen. Deze eigenschap wordt ook vaak aangeduid als het draagvermogen. Het gaat hier om het vermogen van een bouwelement om weerstand te bieden aan een brand die, onder welbepaalde mechanische belastingen en gedurende een gegeven tijdsperiode, aangrijpt aan één of meerdere zijden, zonder verlies van zijn structurele stabiliteit.
• Vlamdichtheid (criterium ‘E’) is het vermogen van een scheidend bouwelement dat aan één zijde blootgesteld is aan een brand om geen vlammen en hete gassen door te laten en te vermijden dat er vlammen zouden ontstaan aan de niet-blootgestelde zijde.
• Thermische isolatie (criterium ‘I’) is het vermogen van een scheidend element om de doorgang van warmte tegen te houden. De overdracht dient zodanig beperkt te zijn dat de niet-blootgestelde zijde niet kan ontvlammen, noch enig ander element in de onmiddellijke omgeving van deze zijde. Het element dient eveneens voldoende thermisch geïsoleerd te zijn om personen die zich in de buurt bevinden te beschermen.

Naast deze drie hoofdprestaties, worden nog andere facultatieve karakteristieken gespecificeerd. De indeling en het gebruik is afhankelijk van de toepassing van de bouwelementen.

• Straling (W)
• Mechanische actie (M)
• Zelfsluitendheid (C)
• Rookdoorlatendheid (S)
• Continuïteit van de stroom en/of het signaal (P of PH)
• Weerstand tegen roetontbranding (G)
• Beschermingsvermogen tegen brand (K)

Verplichte standaard

De classificaties EI1, EI2 en EW geven verschillen weer in isolatie- en integriteitseisen. Vooral EI1 is een fundamenteel begrip in Belgische regelgeving. EI1-producten voldoen aan de hoogste Europese eisen inzake brandintegriteit en thermische isolatie. Dit betekent dat ze gedurende de gegeven tijd, aangeduid als ‘t’ (bv. 30, 60, 90 of 120 minuten) niet alleen voorkomen dat vuur en hete gassen doorslaan (E), maar ook dat de temperatuur aan de niet-brandende zijde beperkt blijft binnen strikte grenzen (I). EI1-normen zijn strenger dan EI2, waarbij aanvullende meetmethodes worden gehanteerd om isolatie te garanderen. EI1-classificatie is sinds 2022 de verplichte standaard voor brandwerend schrijnwerk in nieuwe of ingrijpende bouwprojecten in België. De aanduiding wordt bijvoorbeeld EI1 30 (30 minuten brandwerendheid met strenge isolatie-eisen), EI1 60, enz. Deze classificaties gelden voor deuren, ramen en wanden en worden bekrachtigd via CE-markering.

Meest gangbare elementen

Voor de meest gangbare elementen grijpt de Belgische regelgeving terug naar volgende classificaties op basis van de Europese normen EN 13501-2, EN 13501-3 en EN 50200:

• Dragende elementen: REI t of R t
• Niet-dragende elementen: EI t of E t
• Gevelelementen: EI t of E t gevolgd door (i ← → o), (i ← o) of (i → o)
• Deuren: EI1 t (met of zonder Sm)
• Liftdeuren: E t
• Plafonds, zelfdragende plafonds en opgehangen plafonds: EI t gevolgd door (a ← → b), (a ← b) of (a → b)
• Kleppen: EI t gevolgd door (ho en/of ve i ← → o) S, (ho en/of ve i ← o) S of (ho en/of ve i → o) S
• Elektrische kabels met buitendiameter ≤ 20 mm en met geleiders met een sectie ≤ 2,5 mm²: PH t

Typisch Belgische classificaties

Voor plafonds en verlaagde plafonds: de stabiliteit bij brand van deze plafonds kan niet uitgedrukt worden met het Europees classificatiesysteem. Het brandgedrag wordt daarom uitgedrukt door te verwijzen naar de proefnorm NBN 713.020 (uitgave 1968). De stabiliteit bij brand wordt uitgedrukt in een classificatierapport en wordt bepaald door de toepassing van het interpretatieve document goedgekeurd door de Hoge Raad voor Beveiliging tegen Brand en Ontploffing tijdens zijn vergadering op 15 september 2011. U vindt dit document op de website van ISIB (*).

Voor elektrische kabels met een buitendiameter > 20 mm en met geleiders met een sectie > 2,5 mm² en voor kabels zonder eigen brandweerstand die in een koker toegepast worden, wordt de brandweerstand aangetoond door een proef uitgevoerd volgens addendum 3 van NBN 713.020.

Overgangsfase

Voor 2022 bestonden in België nog nationale RF-normen, waarbij RF30, RF60 enz. vooral de brandweerstand in tijd uitdrukten, evenwel zonder gescheiden isolatiecriteria. Sinds 1 juli 2022 is volgens het Koninklijk Besluit van 23 juni 2022 de EI1-classificatie dus verplicht voor nieuwe bouwaanvragen en grote renovaties. Voor bestaande gebouwen en vervangingen waarvoor geen nieuwe vergunning nodig is, mogen de oude RF-normen nog steeds (tijdelijk) worden toegepast. Het is evenwel belangrijk om te beseffen dat deze normen op termijn zullen verdwijnen. Daarom is het verstandig om bij vervangingen al rekening te houden met de toekomstige wetgeving. Door te kiezen voor EI1-gecertificeerde deuren, is men voorbereid op de veranderingen en voorkom je mogelijke problemen in de toekomst.

Materialen en constructie

• Hout: wordt behandeld en gecombineerd met brandwerende materialen zoals minerale wol en calciumsilicaatplaten, waardoor houten brandwerende deur- en wandconstructies EI1 30 tot EI1 60 kunnen bereiken.
• Staal: stalen brandwerende deuren worden door thermische isolatiepanelen en brandwerende afdichtingen EI1 30 tot EI1 120 gecertificeerd. Staal heeft intrinsiek betere dragende eigenschappen en brandweerstand.
• Aluminium brandwerend schrijnwerk behaalt certificeringen volgens EN 1634-1 en kan EI1 30 en EI1 60 garanderen dankzij speciale koeling in profielkamers en hoogwaardige afdichtingen. Aluminium wordt toegepast voor ramen en deuren waarbij esthetiek en brandveiligheid gecombineerd worden.
• Kunststof (PVC en andere) is van nature moeilijk brandbaar; het dooft snel uit en draagt nauwelijks bij aan brandontwikkeling. Innovatieve kunststofsystemen combineren speciale profielontwerpen, dubbele kamers en brandwerende beglazing om volgens de EI1-normen EI1 30 tot EI1 60 te halen. Deze systemen zijn CE-gecertificeerd volgens EN 16034 en EN 13501-2, waardoor kunststof een volwaardig alternatief is voor traditioneel brandwerend schrijnwerk. Correcte plaatsing is cruciaal voor het behoud van deze prestaties.

Gedetailleerde specificaties en eisen

• De speling tussen de deurvleugel en omlijsting mag maximaal 3 mm bedragen om branddoorslag te vermijden.
• Brandwerende deuren moeten zelfsluitend zijn met gecontroleerde sluitkracht om onder EI1-normen te kunnen worden gecertificeerd.
• Brandwerende afdichtingen (inclusief rookdichte profielen) zijn essentieel voor het behoud van de brand- en rookwerendheid.
• De omlijsting wordt voorzien van vuurvaste materialen zoals gipspleister of beton om naleving van EI1 30 en EI1 60 te garanderen.
• Brandwerende doorvoeringen voor kabels en leidingen zijn gecertificeerd met speciale brandwerende manchetten en kitten.
• Multifunctioneel schrijnwerk kan brandwerendheid combineren met thermische isolatie, akoestiek en inbraakwerendheid volgens de EI1-normen.

Plaatsingsvoorschriften

Alleen brandwerend schrijnwerk met een geldig CE-attest en EI1-classificatie mag geplaatst worden. De plaatsing moet uitgevoerd worden door gecertificeerde installateurs met een erkend label (bv. ISIB). Correcte afdichtingen, zelfsluiters en omlijstingsconstructies zijn vereist om de EI1-prestaties te behouden. Voor kunststof geldt regelmatig overleg met leveranciers over compatibiliteit en montage volgens de EI1-richtlijnen. Elke niet conforme plaatsing leidt tot ongeldig certificaat en kan juridische gevolgen hebben.

Het Koninklijk Besluit van 23 juni 2022 is het actuele kader dat EI1-classificatie verplicht stelt bij nieuwbouw en ingrijpende renovaties. Vlaanderen, Brussel en Wallonië dragen deze federale norm uit, maar kunnen extra eisen voor specifieke gebouwen zoals zorginstellingen opleggen. Inspecties en controles door veiligheidsdiensten zijn streng en gericht op correcte naleving van EI1-voorschriften.

(*) Over ISIB

ISIB (Instituut voor Brandveiligheid – Institut de Sécurité Incendie) werd opgericht in 1987 en is een vzw die tot doel heeft het wetenschappelijk onderzoek op het vlak van brandveiligheid te promoten en te coördineren in de brandlaboratoria van de Universiteiten van Gent en Luik, evenals de verspreiding en de toepassing van de wetenschappelijke kennis, vergaard op het vlak van brandveiligheid, te verzekeren. Het geeft ook raadgevingen op het vlak van brandveiligheid en biedt technische bijstand in deze domeinen. De belangrijkste leden van ISIB zijn de brandlaboratoria van de Universiteiten van Luik en Gent (WFRGENT nv), de Federaties der schrijnwerkers, de Federaties der fabrikanten, de Federaties van verzekeraars, de Brandweerverenigingen, FOD Binnenlandse Zaken en Regie der Gebouwen.

Voornaamste activiteiten:

• Technisch Secretariaat van het Bureau Benor/Atg voor brandwerende deuren.
• Certificatie van plaatsers van brandwerende deuren onder BELAC-accreditatie.
• Werfexpertise betreffende brandweerstand van bouwelementen, in het bijzonder brandwerende deuren geplaatst door niet-gecertifieerde plaatsers.
• Technische ondersteuning aan brandweerdiensten, fabrikanten en installateurs die actief zijn op het vlak van brandveiligheid.